Search từ khóa “thiết kế website giá rẻ” trên Google thu được 1.050.000 kết quả, “thiết kế web giá rẻ” thu được 1.080.000, các từ khóa có liên quan đến cụm từ trên cũng kết quả khác cũng nhận được kết quả tương tự.
Điều này cho thấy thị trường thiết kế website thực sự là thị trường nóng bỏng với sự cạnh tranh gay gắt từ phía các nhà thiết kế website. Thị trường thiết kế website theo tôi tạm thời chia ra làm 2 phân nhóm: phân nhóm các khách hàng thiết kế website giá rẻ hay thị trường giá rẻ và phân nhóm thị trường của các khách hàng thiết kế website có giá thành cao hay thị trường cao cấp.
Ở đây tôi không đi sâu phân tích cách thức làm ăn của các doanh nghiệp hoạt động trên phân mảng thị trường này. Tuy nhiên, tôi xin nói 1 tí về việc thiết kế website “mì ăn liền” – website giá rẻ để nếu các bạn có nhu cầu thiết kế website các bạn có cái nhìn đầy đủ và toàn diện trước khi bắt tay lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ.
Thiết kế website ngày càng nhiều với sự cạnh tranh cao
Tại sao lại là thiết kế website “mì ăn liền” ?
Nói đến thiết kế website mì ăn liền dĩ nhiên là nói đến dịch vụ thiết kế website giá rẻ. Bởi với khoản chi phí eo hẹp (giá rẻ mà), người thiết kế website không thể kéo dài thời gian. Thời gian tăng lên đồng nghĩa với chi phí giành cho đội ngũ nhân sự, đội ngũ kinh doanh cũng sẽ tăng theo và họ sẽ không thể thực hiện được nhiều dự án. Nếu không thực hiện được nhiều dự án thì lấy đâu ra tiền để nuôi đội ngũ kinh doanh, đội ngũ kĩ thuật. Ấy vậy mà cách dịch vụ thiết kế website giá rẻ vẫn mọc lên như nấm sau mưa, vẫn đã và đang tự nuôi sống mình tốt. Điều đó cho thấy thị trường thiết kế website giá rẻ là một thị trường không nhỏ.
Cũng bởi vì thời gian thực hiện dự án tương đối ngắn (thường thời gian thực hiện các dự án kiểu này không kéo dài quá 3 ngày. Nếu có kéo dài hơn con số này có lẽ là do việc liên lạc và cung cấp thông tin cho nhau chưa đầy đủ hoặc có trục trặc. Để thực hiện dự án trong khoảng thời gian eo hẹp đó, các nhà phát triển thường lựa chọn một bộ mã nguồn có sẵn hoặc các mã nguồn mở (Open Source). Đơn giản bởi vì bộ mã nguồn đó đã được họ viết sẵn nên sẽ tiết kiệm được chi phí xây dựng hơn. Bạn cứ hình dung thế này: bạn mua về 1 thùng mì tôm, khi khách hàng bạn có nhu cầu (ăn), chỉ mất 3 phút để pha một gói mì và có 1 tô mì nóng hổi. Đó là mì ăn liền.
Một số tính chất của dịch vụ thiết kế website “mì ăn liền”
Đa số nhân viên kinh doanh đều mở ra cho bạn một viễn cảnh tươi đẹp khi tư vấn cho bạn thiết kế website. Nhưng với thời gian eo hẹp và khoảng tiền ít ỏi đó họ nào có thể xây dựng cho bạn một website như bạn mong muốn. Tôi xin trích rút ra một số tính chất của loại dịch vụ này :
Chi phí thấp, thời gian xây dựng nhanh
Dĩ nhiên rồi ! Bạn đang xây dựng một website với chi phí thấp mà ….
Các website mì ăn liền thường có giá trị hợp đồng từ 2-5 triệu đồng tùy theo các tính năng mà bạn yêu cầu cũng như các dịch vụ kèm theo như hosting, domain… Cái giá đó theo tôi là chấp nhận được đối với doanh nghiệp cho dù là doanh nghiệp nhỏ. 5 triệu không phải là một con số quá lớn khiến doanh nghiệp phải suy nghĩ khi thiết lập sự có mặt của mình trên Internet và một viễn cảnh sáng sủa cho kinh doanh. Theo hợp đồng, các website của bạn sẽ có thời gian hoàn thành từ 2 tuần cho đến 1 tháng, một số trường hợp thời gian thực hiện hợp đồng có thể rút ngắn xuống còn 1 tuần. Tuy nhiên, đó là khoảng thời gian đã được bù trừ các khoản rủi ro trong quá trình thực hiện hợp đồng. Còn về mặt thực tế, như đã nói ở trên thời gian xây dựng thực tế website của bạn sẽ chỉ khoảng 2-3 ngày.
Giao diện của bạn sẽ “na ná”
Với một khoản chi phí eo hẹp, bạn không thể yêu cầu bên đối tác thiết kế xây dựng cho bạn một giao diện hoành tráng với các hiệu ứng flash, banner, các yếu tố về mặt thẩm mĩ cao được. Đó là thực tế !
Thông thường, các nhà thiết kế web sẽ dựa vào một hoặc một số giao diện có sẵn trong thư viện của họ có cùng ngành nghề với bạn và chỉnh sửa lại sao cho thích hợp với doanh nghiệp bạn. Vì vậy, bạn cũng không cần phải thắc mắc nếu một ngày đẹp trời nào đó dạo Internet bỗng dưng thấy website nào đó “na ná” website của bạn.
Theo tôi được biết, để thiết kế một giao diện HTML cho một website đòi hỏi đầu tư rất nhiều về ý tưởng, mĩ thuật và chỉ riêng thiết kế giao diện (chưa tính chi phí coding) của một trang chủ bằng HTML thôi cũng không có giá dưới 2 triệu đồng.
Bạn sẽ không được tùy biến nhiều đâu !
Cũng bởi vì được lập trình trên một bộ mã nguồn có sẵn(hoặc OpenSource) nên việc tùy biến là khá hạn chế. Để có thể tùy biến được nội dung đòi hỏi người lập trình viên phải am hiểu về mã nguồn đó. Mà nếu có am hiểu được nó thì với những tính năng tùy biến đơn giản người lập trình viên có thể tùy nghi chỉnh sửa cho bạn nhưng với những yêu cầu phức tạp như thêm trường dữ liệu, tùy biến cách thức truy cập website… thì phần lớn là … bó tay. Tôi không có ý chê lập trình viên kém cõi đâu đấy nhé ! Chỉ có điều với thời gian thiết kế ngắn, để tùy biến những điều đó thì đúng là bất khả thi. Cho nên, anh chàng tư vấn sẽ lắc đầu ngay khi bạn muốn triển khai ý định chỉnh sửa cho anh ta nghe. Còn nếu bạn vẫn muốn thực thi việc chỉnh sửa đó, cái giá của website sẽ được đội lên một khoản không nhỏ tí nào. Thậm chí có trường hợp gấp đôi, gấp ba cái giá ban đầu.
Chăm sóc khách hàng
Bất kì khách hàng nào cũng quan tâm đến chế độ chăm sóc khách hàng cho dù anh ta, chị ta mua sản phầm/dịch vụ nào đi chăng nữa và thiết kế website cũng không nằm ngoài cái vòng xoáy đó. Tuy nhiên với thiết kế website “mì ăn liền” bạn không thể đòi hỏi một chế độ chăm sóc khách hàng tốt được.
Đa số, sau khi kết thúc hợp đồng, bạn kí tên vào bảng nghiệm thu nghĩa là gần như họ đã hết trách nhiệm với bạn mặc dù về căn bản thì thời gian bảo trì website, thời gian bảo hành website vẫn còn (thường họ nhận bảo hành khoảng 3-6 tháng). Với việc thiết kế giá rẻ đòi hỏi họ phải làm nhiều website mỗi tháng và với số lượng website quá lớn sau một thời gian hoạt động, họ làm sao có thể chăm sóc website của bạn tốt được. Ở một số công ty thiết kế website giá rẻ mà tôi biết, thậm chí đội ngũ Custormers Care cũng không có vì họ không đủ chi phí duy trì nó. Có chăng đi nữa là nhân viên kĩ thuật kiêm nhiệm luôn nhiệm vụ này. Mà anh chàng này thì luôn luôn bận rộn với các dự án mới nên dù có thực hiện theo yêu cầu của bạn thì cũng chỉ thực hiện qua loa trong khi bạn cần nhiều hơn thế nữa, thời gian thực hiện thì … ôi thôi rồi !
Vấn đề bảo mật, một dấu hỏi lớn
Việc đưa website lên Internet nghĩa là chúng ta đã chấp nhận sống chung với lũ rồi ! Không bàn đến các vấn đề như DDOS hoặc local attack vì những hình thức tấn công này nằm ngoài khả năng kiểm soát của nhà thiết kế website. Tuy rằng có nhiều bạn cho rằng sử dụng OpenSource là 1 giải pháp tốt vì có những OpenSource có cộng đồng mạnh, được hỗ trợ fix lỗi tốt thì không phải lo về vấn đề bảo mật nhiều vì đã được rất nhiều người dùng trải nghiệm.
Tôi cũng đồng ý với quan điểm là các Open Source là các mã nguồn đã được người dùng trải nghiệm tốt và đã được mổ xẻ để nâng cấp, tìm và fix các lỗi cho dù là lỗi người dùng hay bảo mật. Nhưng ở vai trò là người sử dụng dịch vụ, sau khi hoàn tất dự án, nhà cung cấp dịch vụ thiết kế website hết trách nhiệm thì ai là người sẽ nâng cấp website của bạn đây ? Bạn có thời gian để tìm hiểu và tự nâng cấp hệ thống không ?
Chắc hẳn nhiều bạn còn nhớ vụ lỗi bảo mật của Joomla phiên bản dưới 1.5.4 trước đây. Tôi chắc rằng nhiều website của doanh nghiệp xây dựng trên nền tảng Joomla vẫn còn mắc lỗi này vì không được nâng cấp (ai nâng cấp cho họ bây giờ và liệu họ có biết là đã có lỗi bảo mật để yêu cầu bên phía thiết kế web nâng cấp).
Về vấn đề này, theo quan điểm cá nhân của riêng tôi, tôi cho rằng mặc dù có thể nhà cung cấp dịch vụ thiết kế website có đội ngũ lập trình viên yếu kém hơn đội ngũ những người làm source code như Joomla (và thực tế là vậy), tuy nhiên yếu tố bảo mật về mã nguồn lại tốt hơn vì chỉ có bạn có, chỉ có bạn biết và chỉ có bạn là người sử dụng mã lập trình của website bạn. Hacker không thể có mã nguồn của bạn, họ không thể mổ xẻ và phân tích code của bạn tốt ở đâu, xấu ở đâu và có lỗi ở những chỗ nào. Do đó, khả năng bị khai thác sẽ được giảm thiểu đi rất nhiều (không phải là ko có lỗi vì nhiều lập trình viên vẫn mắc các lỗi sơ đẳng). Phân tích khía cạnh này chúng ta cũng sẽ thấy thêm vấn đề nữa là khi một mã nguồn dù cho chính đội ngũ ở công ty thiết kế website lập trình nhưng nếu sử dụng cho nhiều website (kiểu mì ăn liền mà chúng ta đang nói đây) thì lỗi về bảo mật lại càng là dấu hỏi bự tổ chảng.
Có lẽ chỉ có cách yêu cầu 1 công ty thiết kế website xây dựng 1 bộ mã nguồn riêng cho mình và chỉ duy nhất mình mình sử dụng thì yếu tố bảo mật mới được giảm thiểu ở mức cao nhất. Tuy nhiên, điều đó chỉ có thể có ở 1 dịch vụ khác chứ không thể có ở web giá rẻ.
Vài lời kết
Bài viết này tôi không phê phán hoặc đả kích thiết kế website giá rẻ hay website “mì ăn liền”. Ở đây tôi chỉ nêu ra một thực tế mà tôi là một trong những người chiêm nghiệm và rút ra được gửi đến các bạn đã, đang và sẽ có nhu cầu thiết kế website. Ngay cả các bạn lập trình viên đã và đang có định hướng sử dụng OpenSource để xây dựng website cũng có thể tìm thấy trong bài viết này một số khó khăn mà có thể bạn sẽ gặp phải nếu sử dụng.
Tiền nào của đó ! Bạn không thể có một dịch vụ hoàn hảo với số tiền ít ỏi ! Cần đánh giá đúng yêu cầu của mình và những điều bạn mong muốn trước khi bạn quyết định lựa chọn dịch vụ thiết kế website để chọn mặt gửi vàng….